โอเวอร์ฮีท (Overheat) สามารถเกิดขึ้นกับเครื่องจักรได้ เมื่ออุณหภูมิสูงเกินกว่าระดับที่ระบบสามารถรองรับได้ ซึ่งอาจส่งผลให้ประสิทธิภาพการทำงานลดลง เครื่องจักรทำงานผิดปกติ และหากไม่มีการแก้ไข อาจนำไปสู่ความเสียหายร้ายแรง เช่น ชิ้นส่วนเสื่อมสภาพเร็วขึ้น ระบบไฟฟ้าขัดข้อง หรือแม้กระทั่งเครื่องจักรหยุดทำงานกะทันหัน
ภาวะนี้คล้ายกับ ฮีทสโตรก (Heat Stroke) ที่เกิดขึ้นในมนุษย์ ซึ่งเกิดจากอุณหภูมิร่างกายสูงเกินไปจนส่งผลต่อระบบการทำงานของร่างกาย เช่นเดียวกับที่เครื่องจักรต้องมี ระบบระบายความร้อน เพื่อป้องกันความร้อนสะสม ร่างกายมนุษย์ก็ต้องการกลไกในการควบคุมอุณหภูมิ หากไม่สามารถระบายความร้อนออกได้ทัน อาจนำไปสู่ความเสียหายที่รุนแรงทั้งกับเครื่องจักรและร่างกายของมนุษย์ได้
โดยเฉพาะในช่วงหน้าร้อนที่อุณหภูมิภายนอกสูงมาก การทำงานต่อเนื่องของเครื่องจักรอาจทำให้ความร้อนสะสมมากขึ้น จนทำให้ชิ้นส่วนภายในเสียหาย หรือในกรณีร้ายแรง อาจเกิดการหยุดทำงานกะทันหัน
เครื่องจักร โอเวอร์ฮีท เกิดขึ้นบ่อยในช่วงไหนของปี?
เครื่องจักรโอเวอร์ฮีทมักเกิดขึ้นบ่อยในช่วง ฤดูร้อน โดยเฉพาะระหว่างเดือน มีนาคม-พฤษภาคม ซึ่งเป็นช่วงที่อุณหภูมิภายนอกสูงที่สุดของปี ในบางพื้นที่ อุณหภูมิอาจสูงเกิน 35-40 องศาเซลเซียส ส่งผลให้ระบบระบายความร้อนของเครื่องจักรทำงานหนักขึ้น และหากไม่มีการบำรุงรักษาที่ดี อาจทำให้เครื่องจักรเกิดอาการโอเวอร์ฮีทได้ง่ายขึ้น
นอกจากนั้น เครื่องจักรที่ต้องทำงานกลางแจ้ง เช่น เครื่องยนต์หนัก รถขุด รถเครน หรือเครื่องจักรในโรงงานที่ไม่มีระบบระบายอากาศที่ดี จะมีความเสี่ยงสูงกว่าปกติ ดังนั้น ช่วงหน้าร้อนจึงเป็นเวลาที่ควรให้ความสำคัญกับการตรวจสอบและบำรุงรักษาเครื่องจักรให้พร้อมใช้งานอยู่เสมอ
สาเหตุหลักที่ทำให้เครื่องจักรโอเวอร์ฮีท
2.1 อุณหภูมิแวดล้อมสูง
ในช่วงหน้าร้อน อุณหภูมิอากาศภายนอกอาจสูงเกิน 35-40 องศาเซลเซียส ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อเครื่องจักรที่ทำงานกลางแจ้งหรือติดตั้งในพื้นที่ที่มีการระบายอากาศไม่ดี
2.2 ระบบระบายความร้อนทำงานผิดปกติ
- พัดลมหรือหม้อน้ำระบายความร้อนอุดตันด้วยฝุ่น
- น้ำหล่อเย็นหรือน้ำมันหล่อลื่นลดต่ำเกินไป
- ปั๊มน้ำในระบบระบายความร้อนทำงานผิดปกติ
2.3 ใช้งานหนักเกินไป
หากเครื่องจักรต้องทำงานต่อเนื่องเป็นเวลานานโดยไม่มีช่วงพัก อาจทำให้เกิดการสะสมความร้อนสูงขึ้นเรื่อย ๆ
สัญญาณอะไรบ้างที่บ่งบอกว่าเครื่องจักรกำลังจะโอเวอร์ฮีท?
- เครื่องทำงานช้าลงหรือกำลังลดลง
- อุณหภูมิเพิ่มสูงผิดปกติ
- มีเสียงผิดปกติจากเครื่องยนต์หรือมอเตอร์
- มีกลิ่นไหม้หรือควันออกจากเครื่องจักร
ผลกระทบของเครื่องจักรโอเวอร์ฮีท
- เครื่องยนต์หรือมอเตอร์เกิดความร้อนสะสมจนทำให้ชิ้นส่วนเสียหาย
- ลดประสิทธิภาพการทำงาน เช่น ความเร็วลดลง แรงบิดต่ำลง
- อาจทำให้ระบบไฟฟ้าลัดวงจร หรือเกิดไฟไหม้ได้ในบางกรณี
- น้ำมันหล่อเย็นหรือน้ำมันเครื่องระเหยเร็วผิดปกติ
- เครื่องดับเองหรือหยุดทำงานกะทันหัน
วิธีป้องกันเครื่องจักรจากอาการโอเวอร์ฮีท
4.1 การบำรุงรักษาระบบระบายความร้อน
- ตรวจสอบ หม้อน้ำ พัดลม และท่อทางเดินน้ำหล่อเย็น อย่างสม่ำเสมอ
- ทำความสะอาดแผงระบายความร้อนเพื่อป้องกันการอุดตัน
4.2 ตรวจสอบและเปลี่ยนน้ำมันหล่อลื่น
- น้ำมันหล่อลื่นช่วยลดแรงเสียดทานและช่วยระบายความร้อน ควรตรวจสอบและเปลี่ยนตามรอบเวลาที่กำหนด
4.3 หยุดพักการใช้งานเมื่อจำเป็น
- หากเครื่องจักรทำงานหนักต่อเนื่อง ควรมีการ พักเป็นช่วง ๆ เพื่อลดอุณหภูมิสะสม
4.4 ปรับปรุงสภาพแวดล้อมการทำงาน
- หากเป็นไปได้ ควรติดตั้งพัดลมช่วยระบายอากาศ หรือใช้ฉนวนกันความร้อนรอบเครื่องจักร
วิธีแก้ไขเมื่อเครื่องจักรโอเวอร์ฮีทแล้ว
หากเครื่องจักรเริ่มแสดงอาการร้อนเกินไป เช่น เสียงดังผิดปกติ มีกลิ่นไหม้ หรือไฟเตือนขึ้น ให้ทำตามขั้นตอนต่อไปนี้
- หยุดเครื่องทันที เพื่อลดความเสียหาย
- เปิดฝาครอบระบายความร้อน หรือใช้พัดลมช่วยเป่าลมเย็น
- ตรวจสอบระดับน้ำหล่อเย็นและน้ำมันเครื่อง
- หากมีสิ่งสกปรกอุดตันในพัดลมระบายความร้อน ให้ทำความสะอาดทันที
- หากยังไม่ดีขึ้น ให้เรียกช่างผู้เชี่ยวชาญมาตรวจสอบ
ควรใช้พัดลมเป่าระบายความร้อนให้เครื่องจักรหรือไม่?
สามารถใช้พัดลมช่วยระบายความร้อนได้ แต่ต้องใช้ให้ถูกวิธีและระมัดระวังผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น ลมที่พัดเข้าไปอาจนำฝุ่นเข้าไปอุดตันในช่องระบายความร้อน หม้อน้ำ หรือแผงวงจร ทำให้เกิดปัญหาตามมา นอกจากนี้หากเครื่องร้อนจัดแล้วใช้พัดลมเป่าทันที อาจทำให้เกิด การหดตัวของชิ้นส่วนโลหะอย่างรวดเร็ว และเกิดความเสียหายได้
วิธีใดช่วยลดโอกาสเครื่องจักรโอเวอร์ฮีทได้ดีที่สุด?
ารป้องกันไม่ให้เครื่องจักร โอเวอร์ฮีท (Overheat) ต้องอาศัยการดูแลรักษาอย่างสม่ำเสมอ รวมถึงการใช้เทคโนโลยีช่วยจัดการระบบซ่อมบำรุงเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของเครื่องจักร ซึ่งสามารถทำได้โดย ใช้ระบบ Factorium CMMS ในการซ่อมบำรุงเครื่องจักร เพราะสามารถวางแผนการซ่อมล่วงหน้า ลดความเสี่ยงของเครื่องเสียหายหนัก และความเสี่ยงที่เครื่องจักรจะร้อนเกินไป พร้อมบันทึกประวัติงานซ่อม ทำให้สามารถวิเคราะหฺปัญหาความร้อนในเครื่องจักรได้เร็วขึ้นก่อนเกิดความเสียหาย
Website: https://factorium.tech/
Facebook: https://www.facebook.com/factorium.tech
Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCAHWs01GOZJ2_8gehIsdGpw
