ฤดูฝนนี้ เครื่องจักรของคุณเสี่ยงแค่ไหน?”เช็กให้ชัวร์! ปัญหาที่ช่างซ่อมบำรุงไม่ควรมองข้าม

ฤดูฝน ถือเป็นช่วงเวลาที่สร้างความท้าทายและความเสี่ยงต่อเครื่องจักรในโรงงานหรือหน่วยงานต่างๆ เป็นอย่างมาก เพราะสภาพอากาศที่เปียกชื้นและฝนตกหนักส่งผลโดยตรงต่อการทำงานและความคงทนของเครื่องจักร ทำให้เกิดปัญหาและความเสียหายที่อาจไม่ทันสังเกตเห็น หรือที่เราเรียกว่า “ภัยเงียบ” ซึ่งถ้าช่างซ่อมบำรุงไม่ให้ความสำคัญและดูแลอย่างถูกวิธีแล้ว อาจนำไปสู่การเสียหายครั้งใหญ่ที่ส่งผลกระทบต่อการผลิตและต้นทุนขององค์กรในระยะยาวได้

ในบทความนี้ เราจะมาเจาะลึกถึงภัยเงียบเหล่านี้ ว่าเกิดจากอะไร มีผลกระทบอย่างไร และวิธีการป้องกันเพื่อให้เครื่องจักรสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพใน ฤดูฝน

สาเหตุของภัยเงียบในเครื่องจักรช่วง ฤดูฝน

ความชื้นสูง ในฤดูฝน ความชื้นในอากาศจะสูงขึ้นอย่างมาก ทำให้เกิดไอน้ำและความชื้นสะสมในชิ้นส่วนของเครื่องจักร โดยเฉพาะส่วนที่เป็นโลหะหรือส่วนที่มีการหล่อลื่น ซึ่งอาจก่อให้เกิดสนิมและการกัดกร่อน (corrosion) ได้ง่าย ส่งผลให้เกิด การลัดวงจร, สนิม, การกัดกร่อน ซึ่งจะนำไปสู่ การหยุดเครื่องโดยไม่คาดคิด

น้ำฝนรั่วซึมหรือเข้าภายในเครื่องจักร น้ำฝนที่รั่วหรือซึมเข้าไปในเครื่องจักรโดยไม่ตั้งใจ เช่น ผ่านทางซีลยางที่ชำรุด ข้อต่อที่ไม่แน่น หรือบริเวณที่ไม่ได้ปิดมิดชิด อาจทำให้ส่วนประกอบไฟฟ้าหรือกลไกภายในได้รับความเสียหาย

การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอย่างรวดเร็ว ในบางพื้นที่ที่มีฝนตกหนัก อุณหภูมิอาจลดลงอย่างรวดเร็ว ซึ่งส่งผลให้เกิดการควบแน่นของไอน้ำภายในเครื่องจักร เพิ่มโอกาสการเกิดความชื้นสะสมภายใน

สิ่งสกปรกและโคลนติดตามน้ำฝน น้ำฝนอาจพัดพาเอาฝุ่นผง ดิน โคลน หรือเศษวัสดุอื่น ๆ เข้ามาติดตามเครื่องจักร ส่งผลให้เกิดการอุดตันของฟิลเตอร์ หรือการสึกหรอของชิ้นส่วนที่เคลื่อนไหว จนทำให้ระบบ โอเวอร์ฮีต (Overheat) และทำให้ต้องหยุดการผลิตเพื่อซ่อมแซม

แม้โรงงานจะติดตั้งระบบป้องกันไฟกระชากไว้แล้ว แต่การตรวจสอบระบบกราวด์และตู้เมนไฟเป็นประจำในฤดูฝนก็ยังจำเป็น เพราะไฟกระชากเพียงครั้งเดียว อาจทำให้ PLC หรือบอร์ดควบคุมหลักของเครื่องจักรเสียหายจนต้องหยุดไลน์การผลิตทั้งระบบ

โรงงานที่มีการผลิตแม่พิมพ์โลหะ หรือชิ้นส่วนที่ต้องการความเที่ยงตรงสูง หากไม่ได้ควบคุมความชื้นอย่างดีพอ หรือเก็บอุปกรณ์อย่างไม่เหมาะสม อาจเกิดการ กัดกร่อน บนผิวของชิ้นงาน ซึ่งทำให้ต้อง หยุดไลน์ผลิตเพื่อเปลี่ยนอะไหล่หรือปรับสภาพใหม่

ภัยเงียบเครื่องจักรในฤดูฝน ส่งผลต่อการผลิตจริงหรือ?

คำตอบคือ “ส่งผลจริง” และอาจรุนแรงกว่าที่หลายคนคิด เพราะแม้ฝนจะตกอยู่ภายนอกโรงงาน แต่ผลกระทบจาก “ความชื้น” และ “สภาพอากาศเปลี่ยนแปลง” กลับสามารถซึมซับเข้าไปในระบบการผลิตอย่างเงียบเชียบและทำลายเสถียรภาพของเครื่องจักรได้ในระยะยาว

หากเครื่องจักรทำงานผิดปกติหรือหยุดทำงาน เมื่อความชื้นหรือน้ำฝนเข้าสู่ระบบเครื่องจักรโดยเฉพาะส่วนไฟฟ้า อาจทำให้เกิดการลัดวงจร ไฟฟ้าขัดข้อง หรือชิ้นส่วนบางอย่างเสียหายจนต้องหยุดเครื่องเพื่อซ่อมบำรุง

การสึกหรอและกัดกร่อนของชิ้นส่วน สนิมและการกัดกร่อนเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ชิ้นส่วนเครื่องจักรเสื่อมสภาพเร็วขึ้น ต้องเปลี่ยนอะไหล่บ่อยครั้ง และเพิ่มค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษา

ลดประสิทธิภาพการทำงาน เครื่องจักรที่มีฝุ่น โคลน หรือความชื้นสะสม จะทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ มีเสียงดังผิดปกติ หรือสั่นสะเทือนมากขึ้น ซึ่งอาจนำไปสู่ความเสียหายที่รุนแรงตามมา

ความปลอดภัยในการทำงานลดลง ชิ้นส่วนที่เกิดสนิมหรือความเสียหาย อาจทำให้เกิดอุบัติเหตุในการทำงาน เช่น ชิ้นส่วนแตกหักหรือเครื่องจักรหยุดกะทันหัน ส่งผลต่อความปลอดภัยของพนักงาน

วิธีป้องกันและดูแลเครื่องจักรในฤดูฝน

• ตรวจสอบและซ่อมแซมซีลหรือส่วนปิดกั้นน้ำ ช่างซ่อมบำรุงควรตรวจสอบซีลยาง ข้อต่อ ฝาปิด และส่วนที่อาจมีน้ำรั่วซึมอยู่เสมอ หากพบชำรุดต้องรีบเปลี่ยนหรือซ่อมทันที

• ใช้สารหล่อลื่นและสารป้องกันสนิมที่เหมาะสม เลือกใช้สารหล่อลื่นที่มีคุณสมบัติกันน้ำและสารป้องกันสนิม เพื่อช่วยลดการกัดกร่อนและป้องกันความชื้นสะสม

• ทำความสะอาดเครื่องจักรอย่างสม่ำเสมอ กำจัดฝุ่น โคลน และสิ่งสกปรกที่ติดตามเครื่องจักรออกทุกวัน หรืออย่างน้อยในช่วงที่มีฝนตกหนัก เพื่อป้องกันการอุดตันและการสึกหรอ

• ตรวจสอบระบบไฟฟ้าอย่างละเอียด ในฤดูฝนควรเน้นตรวจสอบสายไฟ ข้อต่อ และอุปกรณ์ไฟฟ้าว่ามีความชื้นหรือน้ำรั่วซึมหรือไม่ พร้อมทำการป้องกันด้วยวัสดุกันน้ำ เช่น เทปพันสายไฟกันน้ำ หรือเคลือบสารกันชื้น

• ใช้เครื่องมือวัดและตรวจสอบสภาพเครื่องจักรอย่างสม่ำเสมอ การใช้เทคโนโลยีตรวจจับความชื้น การสั่นสะเทือน หรือความผิดปกติของเครื่องจักร ช่วยให้ช่างซ่อมบำรุงรู้ล่วงหน้าถึงปัญหาที่อาจเกิดขึ้น

ภัยเงียบของเครื่องจักรในฤดูฝนยังสามารถป้องกันได้ด้วย Factorium CMMS

การเฝ้าระวังภัยเงียบที่เกิดขึ้นกับเครื่องจักรในฤดูฝน ไม่ควรอาศัยเพียงความรู้หรือการตรวจเช็คแบบแมนนวลเท่านั้น แต่ควรมี “ระบบจัดการงานซ่อมบำรุง” ที่สามารถเก็บข้อมูล ประเมินความเสี่ยง และแจ้งเตือนล่วงหน้าได้อย่างแม่นยำ — ซึ่ง Factorium CMMS คือคำตอบที่ชัดเจนสำหรับโรงงานยุคใหม่

เพราะ ฤดูฝนไม่ใช่เพียงแค่ฤดูกาลที่เปียกชื้น แต่ยังเป็นช่วงเวลาที่มาพร้อมกับความเสี่ยงแฝงต่อเครื่องจักรในโรงงาน — ทั้งความชื้นที่ทำให้เกิดสนิม น้ำฝนที่รั่วเข้าตู้ไฟฟ้า ไอน้ำที่สะสมในระบบควบคุม หรือแม้แต่โคลนที่อุดตันพัดลมระบายความร้อน

Factorium CMMS เป็นเครื่องมือที่ช่วยโรงงานยุคใหม่เฝ้าระวังและจัดการปัญหาเหล่านี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ด้วยระบบที่ฉลาด ใช้งานง่าย และครอบคลุมการซ่อมบำรุงแบบครบวงจร ดังนี้:

วางแผน PM ได้แม่นยำ ระบบสามารถกำหนดรอบการตรวจเช็กเครื่องจักรตามช่วงฤดูฝน เช่น

• ตรวจสภาพซีล
• ตรวจระบบไฟฟ้า
• ตรวจคุณภาพน้ำมันหล่อลื่น
  โดยไม่ต้องพึ่งความจำหรือเอกสาร

แจ้งเตือนอัตโนมัติ ไม่พลาดจุดเสี่ยง

• เมื่อถึงเวลาตรวจสอบหรือบำรุงรักษา ระบบจะส่งแจ้งเตือนไปยังทีมช่างทันที ลดโอกาสพลาดงานสำคัญในช่วงฝนตกหนัก

บันทึกภาพ-วิดีโอหน้างานผ่านแอปมือถือ

• เมื่อพบจุดรั่วซึม ซีลเสื่อม หรือไอน้ำในตู้ควบคุม ช่างสามารถถ่ายภาพและบันทึกในระบบได้ทันที พร้อมพิกัด เวลา และผู้ดำเนินการ เพื่อใช้เป็นหลักฐานและวิเคราะห์แนวโน้มปัญหา

วิเคราะห์ข้อมูลเพื่อป้องกันก่อนเสียหาย

• Dashboard รายงานสถานะเครื่องจักรแบบเรียลไทม์ ช่วยให้หัวหน้าช่างหรือผู้จัดการโรงงานเห็นแนวโน้มความผิดปกติและสามารถตัดสินใจเชิงรุกก่อนเกิดเหตุร้ายแรง

ลดต้นทุนซ่อมฉุกเฉิน เพิ่มประสิทธิภาพทีมซ่อมบำรุง

• งานซ่อมวางแผนล่วงหน้าได้ครบถ้วน ทีมช่างทำงานได้ 100% ไม่มีงานหลุดหรือซ้ำซ้อน ลดการหยุดผลิตกระทันหันจากปัญหาเล็กที่กลายเป็นเรื่องใหญ่

ภัยเงียบของเครื่องจักรในฤดูฝนเป็นเรื่องที่ช่างซ่อมบำรุงทุกคนควรให้ความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะความเสียหายที่เกิดขึ้นอาจไม่แสดงออกชัดเจนในทันที แต่หากปล่อยทิ้งไว้นานจะส่งผลเสียต่อประสิทธิภาพการทำงานและเพิ่มต้นทุนในการซ่อมแซมอย่างมาก

การเตรียมความพร้อมทั้งในด้านการตรวจสอบ ซ่อมแซม และการป้องกันความชื้น รวมถึงการบำรุงรักษาเชิงป้องกัน จะช่วยให้เครื่องจักรสามารถทำงานได้อย่างราบรื่น ปลอดภัย และยืดอายุการใช้งานในช่วงฤดูฝนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ช่างซ่อมบำรุงจึงควรไม่มองข้าม “ภัยเงียบ” นี้ และใส่ใจดูแลเครื่องจักรอย่างใกล้ชิด เพื่อปกป้องการลงทุนและรักษาการผลิตให้อยู่ในมาตรฐานสูงสุด

Website: https://factorium.tech/
Facebook: https://www.facebook.com/factorium.tech
Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCAHWs01GOZJ2_8gehIsdGpw