สีน้ำมันหล่อลื่นบ่งบอกอะไรบ้าง?
เชื่อว่าเพื่อนๆหลายคนน่าจะได้มีโอกาสเดินไปสัมผัสที่หน้างานจริง และมีโอกาสได้มองเข้าไปเพื่อดูสีน้ำมันหล่อลื่น (Lubrication oil) ในห้องน้ำมันของเครื่องจักร สีบางสีก็ใส สีบางสีจะเข้ม หรือบางทีก็เป็นสีน้ำนมเลย
เครื่องจักรที่ดี จะต้องการน้ำมันหล่อลื่นที่มีความหนืดเหมาะสม และสารเพิ่มคุณสมบัติพิเศษที่ดี เพื่อยิดอายุ และเพิ่มประสิทธิภาพให้อุปกรณ์ได้สูงสุด ดังนั้น “คุณภาพของน้ำมันหล่อลื่น” ถือว่าเปรียบเสมือนเป็นเส้นเลือดของเครื่องจักรเลยครับ
ซึ่งเวลาการใช้น้ำมันหล่อลื่นไปนานๆน้ำมันหล่อลื่นก็จะเกิดการเสื่อมสภาพ และไม่เหมาะที่จะนำไปใช้ในเครื่องจักรตัวเก่งของเราครับ
ซึ่งสีของน้ำมันหล่อลื่นพวกนี้แหละครับ ที่บ่งบอกถึงสภาพของน้ำมันหล่อลื่นเองว่า มีการเสื่อมสภาพ (Oil degradation) มากแค่ไหน
ธรรมชาติของสีน้ำมันหล่อลื่น
โดยสารโครโมฟอร์ (Chromophore) หรือสารโมเลกุลของสารอินทรีย์ที่ดูดซับแสงที่อยู่ในน้ำมัน หรือที่เรียกว่า สารแสดงสี (Color body) สำหรับน้ำมันที่ใหม่ ที่มีความหนืดสูง (Viscosity) ก็จะมีสารแสดงสีอยู่โดยตามธรรมชาติ
*แต่ถ้าน้ำมัน base oil จำพวก Sulfer และ Aromatic สูงๆ อาจจะดูมีสีที่เข้มโดยธรรมชาติกว่าอยู่แล้วครับ
การเสื่อมสภาพของน้ำมันหล่อลื่น (Oil Degradation) และสีที่เปลี่ยนไป
การเสื่อมสภาพและการตกตะกอนของน้ำมันของ น้ำมันหล่อลื่นที่ถูกใช้ไปนานๆแล้ว จะส่งผลให้สีของน้ำมันเข้มขึ้น และความใสของน้ำมันลดลง เนื่องจากตะกอน Coke และ Carbon ที่ไม่ละลายในตัวน้ำมันเครื่องที่เกิดจากอุณหภูมิสูงที่ไม่ทั่วถึง (High localized temperature) ในการใช้งานในเครื่องจักรกล
นอกจากนั้นการผสมน้ำมันที่ไม่เหมาะสมเข้าด้วยกัน สาร additive ในน้ำมันเองจะลอยตัว และทำปฏิกิริยาเกิดเป็นสีที่เข้มขึ้นก็ได้ครับ รวมถึงคราบเขม่า การทำปฏิกิริยาเคมีต่างๆ (รวมถึงการเกิด Oxidation ในน้ำมัน) และการสัมผัสกับแสง UV โดยตรงก็ทำให้สีน้ำมันเข้มขึ้นเช่นกันครับ
นอกจากนั้นสีน้ำนม จะบ่งบอกว่ามีน้ำผสมปนอยู่ในน้ำมันครับ ซึ่งเกิดจากการที่น้ำผสมน้ำมันและเกิดการตีกันเป็นเนื้อเดียวกันให้ห้องน้ำมัน แต่หากว่าปล่อยทิ้งไว้โดยที่ไม่เดินเครื่องจักรน้ำจะแนกออกจากน้ำมันหล่อลื่นและแยกชั้นลงไปอยู่ด้านล่างให้เราเห็นครับ+
สีน้ำมันในกระปุกบ่งบอกสภาพ
ดังนั้นการดูสีน้ำมันด้วยตา โดยอาจจะดูจากกระปุกน้ำมัน หรือ oil sight glass ก็ได้ครับ ซึ่งสามารถบ่งชี้ได้ว่าสภาพน้ำมันเสื่อมสภาพไปแล้ว แต่ข้อระวังคือ เริ่มแรกสีน้ำมันของแต่ละเครื่องจักร ความเข้มของสีไม่ได้เท่ากันนะครับ ดังนั้นวิธีการนี้อาจจะบ่งบอกเทียบได้คร่าวๆนะครับ โดยเทียบจากน้ำมันวันที่เติมวันแรก กับวันที่เราเข้าไปตรวจสอบนะครับ
Reference
https://www.machinerylubrication.com/Read/84/oil-color-test
https://en.wikipedia.org/wiki/Chromophore
================================================================
แล้วพบกับสาระดีๆแบบนี้ทางด้านงานช่าง งานวิศวกรรม และอุตสาหกรรมได้ที่ Factorium แชร์ นะครับ
Website: https://factorium.tech/
Facebook: https://www.facebook.com/386654832130754/
Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCAHWs01GOZJ2_8gehIsdGpw
Cr. บทความจากนายช่างมาแชร์
#Factorium #CMMS #SystemStone